Qusma

Qusma

Bir çoxları nəqliyyat vasitəsinə minərkən deyir: “Məni maşın tutur”. Bu nə deməkdir və necə baç verir? Kinetoz adlanan hərəkət xəstəliyi sindromu bədənin qeyri-adi hərəkətə patoloji reaksiyasıdır. Orta hesabla insanların 5-10%-i sistematik nəqliyyat hərəkət xəstəliyindən əziyyət çəkir.

Hərəkət xəstəliyinin ən məşhur növləri dəniz xəstəliyi, avtomobil xəstəliyi, qatar xəstəliyi, hava xəstəliyi, daha az tanınanları at sürmə xəstəliyi, kosmos xəstəliyi, eləcə də lift, yelləncək və s..

Klinik təzahürlərdən asılı olaraq, hərəkət xəstəliyinin bir neçə fərqli forması var: sinir, mədə-bağırsaq, ürək-damar və qarışıq.

Çox vaxt insanlar simptomların müxtəlif birləşmələrdə meydana gəldiyi qarışıq bir forma ilə qarşılaşırlar.

Simptomlar adətən tədricən inkişaf edir. Birincisi, insan əsnəməyə başlayır, nəfəsi sürətlənir, solğunlaşır, soyuq tər görünür, tüpürcək, yuxululuq, aerofagiya (hava udma), başgicəllənmə, baş ağrısı, ümumi nasazlıq, yorğunluq. Sonra artan ürəkbulanma və qusma birləşir, hərəkətlərin koordinasiyası pozulur, zəiflik artır, insan diqqətini cəmləyə bilmir.

Bədənin mövqeyi dəyişdikdə, insan müxtəlif analizatorların - vestibulyar aparatın (daxili qulaqda yerləşən), görmə və eşitmə analizatorlarının, daxili orqanların, əzələlərin, oynaqların reseptorlarının qıcıqlanmasını yaşayır. Beləliklə, məsələn, başımızı çevirdikdə bütün analizatorlar koordinasiyalı şəkildə işləyir - gözlər şəkildəki dəyişikliyi qeyd edir, boyun əzələləri hərəkət haqqında siqnallar göndərir, vestibulyar aparat da başın mövqeyinin dəyişməsi haqqında məlumat alır. Siqnallar arasında balanssızlıq varsa, bu, xoşagəlməz hisslərin yaranmasına səbəb olur. Məsələn, avtomobilin arxa oturacağında nəsə oxuyuruqsa, tarazlıq orqanları hərəkəti qeyd edir, lakin gözlər hərəkətsiz bir şəkil üzərində cəmləşir və bu, hərəkət xəstəliyinə səbəb olur.

Bədənin tarazlığından məsul olan vestibulyar aparat yalnız 12-16 yaşa qədər tam formalaşır, buna görə də bir çox uşaq hərəkət xəstəliyindən əziyyət çəkir.

Orta və daxili qulağın iltihabi xəstəlikləri, görmə aparatının patologiyaları (astiqmatizm, çəpgözlük), ürək və qan damarları, mədə-bağırsaq traktının xəstəlikləri olan insanlar hərəkət xəstəliyinə həssasdırlar.

Hərəkət xəstəliyinin simptomu ilə effektiv şəkildə mübarizə aparmaq üçün bir nevroloqa müraciət etmək lazımdır. Bəzi hallarda otolarinqoloq və otolarinqoloqun məsləhətləşməsi tələb oluna bilər.

Səyahət zamanı hərəkət xəstəliyinin inkişaf riskini azaltmaq üçün səfərdən bir gün əvvəl yaxşı istirahət və ən azı 8 saat yatmaq, spirtli içkilərdən imtina etmək, siqareti məhdudlaşdırmaq tövsiyə olunur.

Səyahətdən əvvəl həddindən artıq yemək yeməməlisiniz, lakin aclıq da ürəkbulanmanı artıra bilər, ona görə də ac qarnına səyahət etməkdən çəkinməlisiniz.

Səfərdən əvvəl optimal yemək yüngül tərəvəz və ya südlü yeməkdir. Səfərdən əvvəl çox maye içməməlisiniz. Həkiminizlə məsləhətləşdikdən sonra sakitləşdirici dərmanlar qəbul edə bilərsiniz.

Gecə səyahətinə dözmək adətən daha asandır, ona görə də gecə səyahətlərinə üstünlük verməyə dəyər. Yan pəncərələrdən bayıra baxmamalı və pəncərədən kənarda sayrışan obyektləri aktiv şəkildə izləməməli, çimərkən dalğaları seyr etməməli, planşet/telefonda kitab və ya mətn oxumamalısınız.